Temperatura to, obok pH i zawartości tlenu oraz dwutlenku węgla, jeden z najważniejszych parametrów wody akwariowej. Jest kluczowym aspektem, który zadecyduje o tym, czy hodowane rybki będą dobrze się czuły, rozmnażały i czy będą odporne na choroby. Jak określić i osiągnąć optymalną temperaturę wody w akwarium? Czym grozi popełnienie błędu?
Akwarystyka tylko pozornie jest prosta i niewymagająca. W gruncie rzeczy jednak wymaga od nas dużej uwagi, wiedzy i zaangażowania, a każde niedopatrzenie może mieć fatalne skutki dla organizmów zamieszkujących zbiornik. W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje na temat temperatury wody w akwarium.
Znaczenie temperatury dla ryb
W bardzo dużym uproszczeniu można stwierdzić, że takie samo jak dla nas – zapewnia komfort termiczny i dobre samopoczucie, a także odporność. Zbyt wysoka lub zbyt niska temperatura wody w akwarium sprawia, że rybki stają się osowiałe, apatyczne, gorzej pobierają pokarm i zaprzestają rozmnażania. Niektóre gatunki ryb mogą reagować agresją na zbyt wysoką lub niską temperaturę. To jednak nie wszystko, bowiem równie niebezpieczne są dla nich wahania temperatury wody. Mogą one wystąpić na przykład w czasie podmiany wody.
Odporność ryb
Rybki akwariowe, podobnie jak inne ryby, to zwierzęta zmiennocieplne. Oznacza to, że wraz ze zmianami temperatury otoczenia, zmienia się ciepłota ich ciała. Nie mają one zdolności do zatrzymywania ciepła oraz regulacji temperatury swojego ciała, tak więc tempo ich przemian metabolicznych uzależnione jest od wahań temperatury otoczenia.
Należy nadmienić, że ryby znacznie lepiej radzą sobie ze zbyt niską temperaturą niż ze zbyt wysoką. Nie znaczy to jednak, że można je narażać na nieodpowiednie warunki.
Jeśli jest zbyt zimno, ryby popadają w stan apatii, ich płyny ustrojowe krążą wolniej, a zwierzę przestaje pobierać pokarm. Jego odporność drastycznie spada, a rybka staje się bardzo wrażliwa na infekcje bakteryjne, wirusowe i pasożytnicze – zaczyna chorować.
W zbyt ciepłej wodzie rybki zimnolubne stają się agresywne i nadmiernie aktywne. Ich układ krążenia ulega upośledzeniu, a rybki trują się toksynami, zapadają na przyduchę lub chorobę gazową. I oczywiście stają się podatne na zakażenia bakteriami, wirusami i pasożytami.
Częste i znaczne nagłe zmiany temperatury wody mogą prowadzić do uszkodzenia skrzeli ryb oraz karłowacenia poszczególnych osobników. Należy o tym pamiętać – jeśli zauważysz, że woda jest zbyt ciepła lub zbyt zimna, nie wlewaj wiadra lodowatej lub gorącej wody. Zmiany powinny być łagodne i stopniowe.
Jak rozpoznać, że woda jest zbyt ciepła lub zimna?
Niezawodnym urządzeniem, które umożliwia pomiar temperatury, jest oczywiście termometr. Termometry bywają jednak zawodne, a więc zawsze warto obserwować zachowanie i wygląd ryb, to te czynniki są najbardziej miarodajne.
Ryby przebywające w wodzie zbyt zimnej mogą mieć sklejone płetwy, zdeformowane pokrywy skrzelowe, skupiać się wokół grzałki lub tuż pod powierzchnią tafli wody. Natomiast te, które cierpią z powodu przegrzania, mogą stracić kolory, kołysać się na boki, mieć mętne oczy, a nawet podejmować próby wydostania się ze zbiornika.
Jeśli stwierdzisz te objawy u swoich rybek, postaraj się doprowadzić wodę do optymalnej ciepłoty. Rób to jednak stopniowo – zmiany powinny być nie większe niż 1 stopień Celsjusza na godzinę.
Jak utrzymać optymalną temperaturę wody?
Na to jest tylko jeden niezawodny sposób – grzałka. Warto nadmienić, że najlepszym będzie zakup grzałki z termostatem. A dlaczego warto kupić właśnie taką? Ponieważ zapewnia nam poczucie komfortu – nie musimy stale kontrolować temperatury wody, termostat robi to za nas. Jeśli woda jest zbyt chłodna, termostat włącza grzałkę, która podgrzewa ją do określonej wartości, a następnie wyłącza ją. Dzięki temu woda jest zawsze idealna, a akwarysta cieszy się z oszczędności na zużyciu prądu.
Grzałka z termostatem to jednak urządzenie najlepsze z punktu widzenia zdrowia ryb. Jeśli nie są narażone na wahania temperatury, czują się dobrze, są ładne, wesołe i zdrowe.
Wybierz odpowiedni model grzałki
Ale jak to zrobić? Na rynku istnieją przecież setki modeli. Przede wszystkim warto zawsze wybierać produkty znanych, sprawdzonych producentów. Nie tylko dlatego, że ich sprzęt jest wykonany starannie, z nowoczesnych i bezpiecznych materiałów oraz funkcjonalny i zwykle niezawodny. Ważne jest także to, że w przypadku awarii czy uszkodzenia mechanicznego któregoś z elementów urządzenia, możemy liczyć na serwis lub dokupić część. Najtańsze grzałki akwarystyczne z termostatem przeznaczone do małych zbiorników kosztują jedynie około trzydziestu złotych. Jeśli masz już grzałkę, możesz dokupić osobny termostat zewnętrzny.
Zakup konkretnej grzałki powinien być podyktowany także pojemnością zbiornika. Przyjmuje się, że na 1 litr wody akwariowej powinno przypadać od 0,5 do 1 W mocy grzałki. A więc do akwarium o pojemności 60 litrów należy kupić urządzenie o mocy 30 – 60 W, a do dużego zbiornika 250 litrów potrzebna będzie grzałka o mocy 150 – 250 W. Jeśli masz wątpliwości, odwiedź sklep akwarystyczny i poproś o poradę.
Jaka temperatura jest dobra dla ryb?
To zależy od ich gatunku. Ryby akwariowe możemy podzielić na zimnolubne oraz ciepłolubne, do których należą przede wszystkim gatunki tropikalne. Jeśli więc marzy Ci się akwarystyka morska pamiętaj, że w takim zbiorniku nie będą się dobrze czuły rybki zimnolubne. Ale i tutaj są pewne wyjątki.
Temperatura wody dla ryb zimnolubnych powinna mieścić się w przedziale od 18 do 25 stopni Celsjusza. Te gatunki są łatwe w hodowli, bardzo energiczne i bajecznie kolorowe. Do ryb lubiących chłodniejszą wodę należą welonki, danio, brzanka, a także gupiki, mieczyki, molinezje i kiryski.
Natomiast ryby, które lubią ciepło, to między innymi: pielęgnice, dyskowce, skalary, podskoczek mułowy. Te gatunki powinny mieć wodę o temperaturze od 25 do nawet 30 stopni Celsjusza.
Trzeba jednak pamiętać, że niewielkie wahania temperatury wody mogą mieć na ryby pozytywny wpływ, stwarzając imitację naturalnych warunków środowiska. Warto więc ustawić na termostacie temperaturę tak, aby w nocy była ona niższa o 1 – 2 stopni Celsjusza niż ta panująca za dnia.
Zawsze zwracaj uwagę na wymagania stworzeń wodnych, które zamierzasz hodować. W akwariach można trzymać także krewetki, ślimaki czy raki, a to nieco zmieni sposób postępowania.
Także rośliny akwariowe powinny mieć odpowiednie warunki, aby prawidłowo rosnąć, zachować zdrowie i cieszyć nasze oczy swoją urodą. Warto więc poznać wymagania każdego z posiadanych gatunków roślin, ale jeśli chodzi o ciepłotę otoczenia, to zwykle pokrywają się one z wymaganiami ryb akwariowych.
Jak uniknąć wahań temperatury?
Najważniejszym i niezawodnym sposobem jest oczywiście stosowanie odpowiednich urządzeń, czyli grzałki. Trzeba jednak pamiętać, że nieprawidłowa pielęgnacja zbiornika może spowodować gwałtowne zmiany ciepłoty wody. Stanie się tak na przykład w czasie podmiany wody. Jeśli akwarium, w którym woda ma 25 stopni Celsjusza, uzupełnisz wodą bezpośrednio z kranu – spowodujesz szok termiczny u ryb. Zimą nie umieszczaj w zbiorniku świeżo kupionych dekoracji czy podłoża – pozwól im najpierw podgrzać się do temperatury pokojowej.
Warto także unikać stawiania akwarium blisko źródeł silnego ciepła – grzejników czy pieców. Parapet także nie będzie dobrym miejscem, bowiem latem promienie słońca będą podgrzewały wodę i spowodują rozrost glonów. Zwróć uwagę także na oświetlenie zbiornika i rodzaj oraz moc świetlówek – źle dobrane mogą powodować nadmierne ogrzewanie wody.
Teraz wiesz już wszystko na temat najlepszej dla poszczególnych gatunków ryb temperatury. Wiesz jak ją sprawdzić na podstawie zachowania zwierząt, jak ją utrzymać na prawidłowym poziomie i jak regulować w razie niepokojących objawów. Do zadania tego warto się przyłożyć i wyposażyć się w odpowiednie akcesoria, każde niedopatrzenie może bowiem spowodować poważny problem.
